Çирĕм çул иртрĕ Мĕтри «КамАЗ» машинăпа таварсем турттаракан хуçалăхра ĕçленĕренпе. Çăмăл мар шофер ĕçĕ. Тĕрлĕ пăтăрмахсенче пулма тивнĕ ăна. Хăш чух мыскараллă пулăмсем курнă. Хальхинче кĕтмен тĕлпулу çинчен каласа пачĕ. Ăна итленĕ май куçран куççуль юхса аннине сисмерĕм те.
— Эпĕ йышлă хресчен çемйинчен,—пуçларĕ калаçăвне пĕлĕш.— Ялта ÿссе ĕçпе пиçĕх- нĕскере, мана тĕнчене тухса кайсан та йывăрлăхсем çапса хуçма пултарайман. Çутçанталăк кĕреш хул-çурăмпа вăйне туллинех парнеленĕ темелле. Салтак хĕсметĕнче тăнă çулсенче пĕррехинче чаçе çÿл-лĕ те патвар çамрăк генерал пырса кĕчĕ. Самай тĕрĕслесе çÿренĕскер, пирĕн ротăна та çитрĕ. Эпир çак самантра шăпах матсем çинче кĕрешмелли мелсене пĕр-пĕрне кăтартатпăр.
— Так-та-ак, кам чаплă кĕрешме пултарать, ретрен мала тухтăр, мана çĕнтерме пултаракана тÿрех килне вăхăтлăха канма ярăп,— терĕ çакскер, кĕрешмелли тума хăй çинче виçсе.
Мелсене чухлакан сахал мар, анчах ку генерал пурне те çăмăллăнах мат çинче кустарать те парăнтарать. Вăл кĕрешÿ спорчĕн маçтăрĕ иккен. Пиртен кашнинех киле кайса курас ĕмĕт çунни паллă. Манăн та тăван ене каяс килет, ĕнтĕ çулталăк çурă килте пулман. Тухрăм кĕрешме. Пĕр вунă минут тупăшрăмăр пулас, генерал ман мăя пăрса лартса хул хушшине хĕстерсе хучĕ. Ыратнине чăтма вăйăм пĕтрĕ. Ăшра вут-туйăм çуралчĕ: «Ну, генерал юлташ, пире, чăвашсене, хурлантараймăн, кăтартăп сана сунтали чăвашĕнчен мыскара!» терĕм те хам ăшра, генерал айĕнчен пĕтĕренсе тухса хăйне вăйлă хĕстерсе хутăм. Часах аллипе мата çапса парăннине пĕлтерчĕ. Сăмахне тытрĕ. Çапла майпа эпĕ черетсĕр тăван енре пулса куртăм,— савăнса каласа пачĕ Мĕтри. Харсăр чăваш пулнă ентеш, маттур!
... Пыратăп тепрехинче аслă çулпа. Иртенпех кĕрхи çумăр йăскать, чунра начар туйăмсем çуратать. Пурăнатăп аякра, хальхинче умра — хам çуралса ÿснĕ район урлă иртекен çул. Тăван енре юлашкинчен пулнăранпа чылай çул иртрĕ. «Каялла çак çулпах таврăнмалла пулсан, тăван киле кĕретĕп...»,— ĕмĕтленсе пыратăп. Хыçра пин çурă çухрăм, тиенĕ тавара пушатмалли вырăна çитесси инçех юлман тата тăван ен вырăнĕсене сăнаса пыни çанталăк пăтăрмахĕсене çăмăллăн сирме пулăшать. Куратăп, умра курпунлăрах ватă çын пырать, кивĕ фуфайка тăхăннăскер, вăл иртсе каякан машинăсем суллантарса хăваракан çилрен хÿтĕленсе ал тупанĕ-пе питне хупланă. «Ăçта кайма тухнă-ши старик? Ларасчĕ килте начар çанталăкра?!» — ÿпкелетĕп ăна ăшра. Хам та çурран пайтах çÿренĕскер, кунашкала çула май кашнинчех лартатăп, шеллетĕп. — Ларăр хăвăртрах, витĕр йĕпенетĕр вĕт, ав, епле çумăр лÿшкет!— тесе уçса патăм кабина алăкне. Хам малаллах тинкеретĕп. Хăнăхнă йăлапа, майĕпен хускататăп машинăна. «Мĕн çăмăлпа çÿретĕр, ăçта каятăр?» — тĕпчетĕп ентешрен. — Мана, вăрçă ветеранне, «Запорожец» машина панă, çавна хам çине çыртарма документсемпе Самарăна кайма тухрăм,— хуравлать ватă çын. Астумастăп тата мĕн çинчен калаçнине, чунра, шалта темле туйăм ун çине çаврăнса пăхма хистерĕ. Тинкерсе пăхрăм та, манпа юнашар тăван атте лара парать. — Ак! Кам? Эс мĕн?.. — мăкăртататăп, хам тормоз педальне пусса лартрăм. Пĕр хушă чĕнмесĕр сăнарăмăр пĕр-пĕрне, тутасем кăна темĕн мăкăртатаççĕ, нихăшĕ те ăнланмалла калаçаймастпăр. — Атте, ара, паллаймарăн-и мана, сан ывăлу Мĕтри вĕт эпĕ, сан тăван ывăлу! — А-а-а, Мĕ-ĕ-три?! — аран сывлăш çавăрчĕ атте.
Çирĕппĕн ыталаса илтĕмĕр пĕр-пĕрне. Кĕрхи çумăр шывĕ кабина кантăкĕ тăрăх, пирĕн куççулĕсем пит пĕркенчĕкĕсенчен янах айне шăпăртатрĕç.
— Çумăр çаплах çурĕ. Анчах пурнăç пĕр вырăнта тăмасть. Кăштахран машинăна тапратрăмăр. Кабинăра темĕнччен ăшшăн калаçса пытăмăр,— вĕçлерĕ хăй калаçăвне Мĕтри пĕлĕшĕм.
Лаврентий ДАНИЛОВ,
Сăхăтпуç ялĕ
