Морис Николаевич Яклашкин
Раççей ша-йĕнче малта пыракан хор тата оперăпа симфони дирижерĕ, вĕрентекен, композитор. Чăваш патшалăх академи симфони капеллин илемлĕх ертӳçи тата тĕп дирижерĕ, Раççей Федерацийĕн халăх артисчĕ, Раççей тата Чăваш АССР ӳнер тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Чăваш Республикин патшалăх премийĕн лауреачĕ, Чăваш Республикин тата Шупашкар хулин хисеплĕ çынни. Морис Николаевича «Чăваш Республики умĕнче тунă тивĕçсемшĕн» орден медалĕпе чысланă. Унăн сумлă ячĕсене каласа пĕтерме те çук пуль.
1947 çулхи çурла уйăхĕн 4-мĕшĕнче вăл Чутей ялĕнче кун çути курнă. Канашри педагогика училищин музыка уйрăмĕнче вĕренсе тухнă, Тăвай шкулĕнче музыка ăсталăхне вĕрентнĕ. Унтан Канашри училищĕре çак ĕçе пурнăçлама тытăннă. Чăваш Патшалăх педагогика институтĕнчи музыкăпа педагогика факультетне вĕренсе пĕтернĕ вăл. Чулхулари Глинка ячĕллĕ консерваторинче пĕлӳ илнĕ. Паянхи кун Морис Николаевич симфони капеллине ертсе пынисĕр пуçне Чăваш Патшалăх университетĕнчи ӳнер факультечĕн деканĕ пулса та тăрăшать, вăл тава тивĕçлĕ профессор.
Чăвашсен академиллĕ мелпе юрлас шкулне, симфони ӳнерне, чăваш композитор.сен хайлавĕсене халăхра сарас ĕçе аталантарассинче Морис Николаевичăн тӳпи калама çук пысăк. Вăл çине тăнипе симфони оркестрĕ йĕркеленĕ, 40 ытла концерт программи хатĕрлесе халăх умне кăларнă. Чăваш, Раççей, СССР, тĕнче композиторĕсен хайлавĕсене çĕнĕ пурнăç парса кураканпа итлекен патне çитернĕ. Хăйĕн пуян опытне вĕрентӳ ĕçĕнче анлă усă курнине те палăртас пулать.
Николай Нилович Казаков
Чăваш ком-позиторĕ, «Нарспи» пĕрремĕш наци мюзиклĕн авторĕ, Чăваш Республикин ӳнер тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Раççей Федерацийĕн тата Чăваш Республикин патшалăх премийĕн лау-реачĕ. Паянхи кун Николай Нилович Чăваш Патшалăх филармонийĕн илемлĕх ертӳçи, нумай çул унăн директорĕ пулнă.
1962 çулхи авăн уйăхĕн 16-мĕшĕнче вăл Тăрмăш ялĕнче çут тĕнчене килнĕ. Николай Нилович шкулта вĕреннĕ чухнех вĕрсе каламалли кĕвĕ хатĕрĕсемпе каланă, Тăвайри музыка шкулĕнче фортепиано пĕлĕвĕ илнĕ. Вунă класс пĕтерсен Чăваш патшалăх педагогика институчĕн музыкăпа педагогика факультетне вĕренме кĕнĕ, çав вăхăтрах Федор Павлов ячĕллĕ музыка училищинче сочинени класĕнче вĕреннĕ. Икĕ çултан вăл Хусанти консерваторие композици класне лекме пултарнă.
Николай Нилович 40 ытла спектакль валли музыка хайланă. Вĕсем Чăваш Енри театрсенче нумай çул янăранине калас пулать. Николай Нилович хайлавĕсем тĕнчипе паллă «Айтар» тата «Çатан карта çинчи хура хăмла çырли» спектакльсене илемлетнĕ. Унăн кĕввисем Атăлçи тата Уралçум тăрăхĕнчи композиторсен музыкин фестивалĕсенче янăранă, Раççейĕн тĕрлĕ кĕтесне çитнĕ.
Сумлă ентешĕмĕре чăваш эстрадине пуçаракансенчен пĕри тесен те йăнăш пулмĕ. Вăл уйрăм юрăçсем валли те, вокалпа инструментсен ансамблĕсем валли те нумай юрă хайланă, хăй те юрланă.
2008 çулта вара Николай Нилович «Нарспи» рок-опера е пĕрремĕш чăваш мюзиклĕ çырма пултарнă. Çак хайлав Чăваш Енри мĕнпур çынна та, республика хăнисене те илемĕпе тата чĕрĕлĕхĕпе тĕлĕнтермеллипех тĕлĕнтернĕ.
Валерий Николаевич Иванов
Производство йĕркелӳçи, экономика ăслăлăхĕсен кандидачĕ, Чăваш Республикин промышленноç.н тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Раççей Федерацийĕн апат-çимĕç индустрийĕн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Чăваш Республикин, Тăвай тăрăхĕн тата Шупашкар хулин хисеплĕ çынни, меценат, Чăваш Республикин çăмăл атлетика федерацийĕн председателĕ. Сумлă ĕçĕсемшĕн ăна «Чăваш Республики умĕнче тунă тивĕçсемшĕн» орденпа, «Тăван çĕршыв умĕнче тунă тивĕçсемшĕн» II степеньлĕ Орден медалĕпе хисеп тунă.
1954 çулхи çурла уйăхĕн 20-мĕшĕнче Тенеялĕнче кун çути курнă. Шупашкарти энергетика техникумĕнче, Пĕтĕм союзри политехника институтĕнче вĕреннĕ. Ĕмĕр тăршшĕпе тĕрлĕ предприятире вăй хунă, 1992 çултанпа вара «АККонд» пĕрлешĕвĕн тĕп ертӳçи пулса тăнă. Вăл йĕркелесе пынипе çак предприяти çĕршывĕпе те чи ăнăçлисенчен, чи пысăккисенчен пĕри шутланма тытăннă. Валерий Николаевич тăрăшнипех Тăвай енре «АККОНДМОЛОКО» тата «Акконд-агро фирма» пĕрлешӳсем хута кайнă, округри чылай çынна вĕсем ĕçпе тивĕçтерсе тăраççĕ.
Валерий Николаевич ыркăмăлçă та. Чăваш Республикин тата Тăвай тăрăхĕн общество пурнăçне хастар хутшăнать, тăтăшах пысăк пулăшу кӳрсе аталану çулне çирĕппĕн тытса пыма пулăшать. Тупăшăн пысăк пайне сывлăх сыхлав, спорт, ӳнер, вĕрентӳ, общество учрежденийĕсене уйăрса парать.
Валерий Николаевич 13 наука ĕçĕн, 44 патентăн авторĕ.
Геннадий Васильевич Козлов
Раççей ӳнерçи, педагогика ăслăлăхĕсен кандидачĕ, Чăваш патшалăх ӳнер музейĕн ертӳçи, Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ ӳнерçи, Раççей Федерацийĕн аслă професси вĕрентĕвĕн хисеплĕ ĕçченĕ, доцент.
1962 çулхи утă уйăхĕн 16-мĕшĕнче Вăрманхĕрри ялĕнче, нумай ачаллă çемьере кун çути курнă. Тăвай шкулĕнче пĕлӳ илнĕ хыççăн вăл Чăваш патшалăх педагогика институтĕнче ӳнерпе графика факультетĕнче вĕреннĕ. 1992 çулта вĕрентме тытăннă. Ĕç тапхăрĕнче ятарлă лекци курсĕ йĕркелесе хăйĕн пĕлĕвне темиçе ăру ӳнерçе панине палăртас пулать.
Геннадий Васильевич живопиç ăсти, Раççейри ӳнерçĕсен пĕрлĕхĕн пайташĕ, вăл çамрăксене тĕрлĕ тĕспе ĕçлеме тата колористика вăрттăнлăхĕсене вĕрентет. Унăн ĕçĕсемпе тата хайлавĕсемпе Чăваш патшалăх ӳнер музейĕнче паллашма пулать.
Виктор Николаевич Дмитриев
Чăваш Республикин культура тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, «Чăваш Ен Наци телерадиоком-панийĕн» пуç- лăхĕн тивĕçĕсене пурнăçлакан, асăннă компанире радио тата телекурав кăларăмĕсен продюсерĕ, Чăваш Енри чи чаплă сасă режиссерĕсенчен пĕри, Чăваш Ен Наци радиовне пуçараканĕсенчен, Раççейри журналистсен пĕрлĕхĕн пайташĕ.
1965 çулхи утă уйăхĕн 9-мĕшĕнче Енĕш Нăрваш ялĕнче çуралнă. Асăннă ялти шкултан вĕренсе тухнă хыççăн вăл Чăваш патшалăх ял хуçалăх институтĕнче, кайран Чăваш патшалăх культурăпа ӳнер институтĕнче аслă пĕлӳ илнĕ. Тĕрлĕ тапхăрта Тăвай тăрăхĕнчи çамрăксен пĕрлĕхĕн ертӳçи (РК ВЛКСМ), çамрăксен республикăри пĕрлĕхĕн иккĕмĕш секретарĕ, режиссер-постановщик, сасă режиссерĕ пулса тăрăшнă.
Виктор Николаевич калăплакан кăларăмсем Раççей, республика шайĕнчи тупăшусенче яланах малти вырăнсем йышăнаççĕ. Çавăн пекех вăл чăваш эстрадин аталанăвне те пысăк тӳпе хывакан сасă ăсти, композитор.
Елена Игнатьевна Бадаева
Производство йĕркелӳçи, Чăваш АССР промышленноç.н тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Раççей Федерацийĕн апат-çимĕç индустрийĕн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Раççейĕн хисеплĕ пекарĕ. Ăна «Хисеп палли», «Тăван çĕршыв умĕнчи тивĕçсемшĕн» IV степеньлĕ, «Меценат» орденсемпе чысланă. Çавăн пекех вăл Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн II-VI пухăвĕсен депутачĕ. «Шупашкарти пĕрремĕш номерлĕ çăкăр завочĕ» пĕрлешĕвĕн тĕп ертӳçи.
1946 çулхи çу уйăхĕн 9-мĕшĕнче Çĕнĕ Ишпуç ялĕнче кун çути курнă. Çĕнĕ Ишпуçĕнчи тата Кивĕ Терпитри шкулсенчен вĕренсе тухнă, унтан Мускаври апат-çимĕç промышленноçĕн техникумĕнче пĕлӳ илнĕ. Кайран вара Пĕтĕм союзри апат-çимĕç промышленноçĕн институтĕнче вĕреннĕ, аслă пĕлӳ илсен Чăваш Ене таврăннă. Штамповщицăран пуçласа тĕп ертӳçĕ таран ӳссе çитнĕ, паянхи кун та çак пĕрлешӳ тилхепине çирĕп алăра тытса пырать.
Надежда Николаевна Черкесова
Чăваш Республикин тата Раççей Федерацийĕн тава тивĕçлĕ тухтăрĕ, Республикăри ача-пăча клиника пульницин функционаллă диагностика уйрёмĕн ертӳçинче нумай çул вăй хунă.
1963 çулхи ака уйăхĕн 1-мĕшĕнче Çĕнĕ Ишпуç ялĕнче çуралнă. Шкул вĕренсе пĕтернĕ хыççăн Чăваш Патшалăх университетĕнчи медицина факультетне пĕлӳ илме çул тытнă. Тĕрлĕ пульницара уйрём ертӳçи пулса тăрăшнă: Çĕрпӳре тата Шупашкарта.
Вёл _ Чёваш Енри х.рарёмсен Канаш.н Президиум.н член.?
Сергей Петрович Иванов
Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ артисчĕ, Чăваш халăх артисчĕ.
1972 çулхи çурла уйăхĕн 12-мĕшĕнче Тăрмăш ялĕнче кун çути курнă. Мускав хулин Пĕчĕк театрĕ çумĕнчи Щепкин ячĕллĕ Аслă театр училищинче (институтра) пĕлӳ илнĕ. 1993 çултанпа вăл Чăваш патшалăх академи драма театрĕн артисчĕ пулса тăрăшать. Сергей Петровича «Тĕрлĕ енлĕ тата хăйне евĕрлĕ сцена пултарулăхĕшĕн» никама та пăхăнман пресса жюрийĕ ятарлă парнепе чыс тунă.
Сергей Петрович куракана тӳрех тыткăнлама пултарать. Унăн сăнарĕсене ĕненес килет. Вăл камитре, психологиллĕ йывăр драмăра та питĕ ăнăçлă ĕçлекен артист.
Эдуард Сергеевич Ушаков
Вĕрентекен, çар çынни – ма- йор, таврапĕлӳçĕ, Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ халăх академикĕ, Чăваш Енри çыравçăсен пĕрлĕхĕн пайташĕ, Тăрмăш ялĕн хисеплĕ çынни.
1940 çулхи утă уйăхĕн 27-мĕшĕнче Тăрмăш ялĕнче çут тĕнчене килнĕ. Вăл Чăваш патшалăх университечĕн истори факультетĕнче, çарпа политика училищинче вĕреннĕ. Паянхи кун тăван ялĕн тата Тăвай тăрăхĕн историне тĕпчет. Хăй Шупашкарта пурăнать, анчах та çирĕм ытла таврапĕлӳ кĕнеки кăларнă. Вĕсенче Тăвай тăрăхĕнчи ялсен историйĕсемпе те, пирĕн округра анлă сарăлнă тĕне кĕмен чăвашсен ячĕсемпе те вулакансене паллаштарать.
Аслăрах ӳсĕмри ентешсен ĕçĕсем те сулмаклăрах ĕнтĕ. Анчах вĕсем те хăйсем хыççăн тивĕçлĕ ăру хăварнине палăртас пулать. Тăвай тăрăхĕн ятне çӳллĕ шайра тытса пыракан çамрăк ентешсем пирки те каласа хăварар-ха кĕскен. Вĕсем те çулсем хутшăннăçемĕн тата пысăкрах çитĕнӳсемпе тăван чăваш халăхне те, Тăвай ен чысне те тата сумлăрах тăвасси иккĕлентермест.
В.сенчен п.ри _ Алексей Анатольевич Александров - Элтияр
Чăваш Ен наци телерадиокомпа-нийĕн обозревателĕ, аслă редакторĕ, «Ял ĕçченĕ» хаçатăн штатра тăман корреспонденчĕ, Раççейри журналистсен пĕр-лĕхĕн пайташĕ, фольклорçă, блогер, юрăç тата сăвăç.
1996 çулхи çĕртме уйăхĕн 7-мĕшĕнче Ураскасси ялĕнче çуралнă. Çĕнçырма, Элпуç тата Тăвай шкулĕсенче пĕлӳ илнĕ хыççăн, Чăваш патшалăх университетĕнче чăвашпа вырăс филологийĕпе журналистика факультетĕнче, Мари патшалăх университетĕнче наци культурисем хушшинчи хутшăнусен факультетĕнче, Шупашкарти Федор Павлов ячĕллĕ музыка училищинчи Халăх юррисене харпăррăн тата ушкăнпа юрлама вĕрентекен уйрăмра пĕлӳ илнĕ. Çамрăк ентеш пилĕк çул Раççейри Наука академийĕн Çĕпĕрти уйрăмĕн Филологи институтĕнчи наукăн кĕçĕн ĕçченĕ пулса тăрăшнă, Тăвай, Канаш, Вăрмар тата Куславкка тăрăхĕсенчи чăвашсен йăли-йĕркине, юрри-кĕввине тĕпченĕ, наука статйисем çырса пичетленĕ. Чăваш халăх юррисен икĕ кĕнекине хатĕрлес ĕçе редактор тата куçаруçă пулса хутшăннă. Кăçал унăн Чăваш мифологине халалланă пĕрремĕш кĕнеки кун çути курать.
Элтияр _ Наци радиовĕн нумай кăларăм авторĕ. Вĕсем чăваш ăслăлăхне, литературине, паянхи юрри-кĕввине, историне тата ытти чылай ене пырса тивеççĕ. Çамрăка Чăваш Ен Наци телерадиокомпанийĕ те, Республикăри Цифра аталанăвĕн министерстви те Хисеп хучĕсемпе чысланă.
